Узоры з дываноў і лялькі-энергетыкі
Размова з Галінай Віктараўнай пачынаецца з галоўнага, на мой погляд, пытання: якім чынам яна звязала свой лёс з Беларуссю? Аказалася, што суседняя краіна для яе, ураджэнкі Пскоўшчыны, не чужая. На памежжы некалі пражывалі продкі. А сама яна пасля школы вырашыла паступіць у Віцебскае вучылішча бытавога абслугоўвання. Пасля вучобы прыехала на першае месца работы — у быткамбінат Воранава. З тае пары гэты край стаў для яе другой радзімай.
Больш за тое — Галіна Мялько занялася вывучэннем народнага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва Воранаўскага раёна. Імкнулася адчуць настрой і душу народа праз яго этнічную культуру. У прынцыпе, гэта аказалася няцяжка. Бо спадчына кожнага народа мае адзіны фундамент — прыгажосць і духоўнасць.
— Выйшла замуж за беларуса, тут засталася, тут нарадзіліся мае дзеці. Маё дзявочае прозвішча — Ахрамеева. У дзяцінстве чамусці звалі «храм божы». Так мае аднакласнікі гаварылі. Спачатку злавала, бо тады ніхто асабліва не хадзіў у храмы. Але потым мне гэтая мянушка спадабалася, рэагавала спакойна, — успамінае Галіна.
Што датычыць матываў творчасці, яны нараджаліся з навакольнага свету, той простай, але вельмі пранікнёнай прыроды, якая некалі захапіла дзяўчынку.
— Нарадзілася на хутары, і прырода, прыродныя багацці вакол мяне вельмі ўражвалі, заўсёды захаплялася полем, кветкамі, квітнеючымі садамі, гэта ў нашай сям'і было кожнаму блізкім і зразумелым, — працягвае дзяліцца рукадзельніца. — І тут, на беларускай зямлі, мы жывём на прыродзе, гэта нібыта працяг майго дзяцінства, магчымасць больш глыбока спасцігаць новыя тайны прыроды.
Яшчэ раней, калі Галіна размалявала шкатулкі і паказала іх мастаку, той вызначыў яе творчасць як «наіўнае мастацтва». Так і ёсць, пагаджаецца майстрыха. Бо галоўнай сваёй задачай бачыць адлюстраванне светлага і прыгожага свету, магчымасць падзяліцца ім з наваколлем. Кажа, што гэта перадалося ёй ад маці, якую таксама можна назваць народнай умеліцай. Таму і рамяство сваё звязала з рукадзеллем. Найбольшы інтарэс выклікалі самабытныя ўзоры. Захацелася даведацца, чым адметная мясцовасць яе другой радзімы...
— Наша Воранава мае сваю асаблівасць. Тут пражываюць і беларусы, і літоўцы, і палякі, і рускія. Я ўжо некалькі гадоў, як прыйшла працаваць у культурную сферу, стала вывучаць народныя ўзоры, народны строй, і заўважыла, што нават у нашым воранаўскім касцюме можна ўбачыць элементы ўсіх гэтых нацыянальнасцяў. Такую ж асаблівасць маюць і ручнікі, — распавядае Галіна.
Для таго каб падняць гэты пласт старажытнага рамяства, яна занялася вывучэннем этнаграфіі рэгіёна. Стала перакладаць арнамент з вытканых ручнікоў і дываноў на вышыўку. Прычым, карыстаецца толькі льняным палатном. Кажа, што тканіна нясе асаблівую, зямную энергетыку. Гэта надае дадатковы імпульс у рабоце. Ручнік — нібы працяг поля. Самабытнасць і народныя матывы заслужылі прызнанне на многіх фестывалях і конкурсах.
— У абласным конкурсе «Гарадзенскі ручнік» раён паказаў калекцыю «Матуліна песня». Гэта тры ручнікі. На адным — каласы з валошкамі, ён прысвечаны Дажынкам. Другі — з багатай вышыўкай, карункамі. Арнамент беларускі — засеянае поле, насенне ў выглядзе геаметрычных знакаў. Трэці таксама з геаметрычнымі салярнымі ўзорамі, чырвона-чорнага колеру. Усе ручнікі вышытыя крыжыкам на льняным палатне, — расказвае размоўца.
Нядаўна яна выставіла вялікае палатно на абласным фестывалі «Дажынкі». Вышыла на ім рэгіянальны арнамент і мясцовыя славутасці — усім вельмі спадабалася. Сама майстрыха асабліва ганарыцца ручніком, дзе ўвасоблены тры святы — Благавешчанне, Вербная нядзеля і Вялікдзень. Вышыўка гладдзю падобная на сляды пэндзля, кажа яна. Гэта вельмі насычаны і выразны ўзор.
Як кожны творца, Галіна Мялько спрабуе сябе і ў іншых відах мастацтва. Нельга не прыгадаць яе цудоўныя лялькі. Здаецца, што тут за дзіва? Цяпер гэта даволі распаўсюджаны від творчасці, многія рукадзельніцы іх вырабляюць. Але ў воранаўскай майстрыхі яны толькі ветлівыя, з вясёлымі тварамі. Разам з тым, нясуць этнічную асаблівасць — народны строй, як жаночы, так і мужчынскі. Кожная работа адлюстроўвае святочны касцюм адпаведнай мясцовасці. У конкурсе «Арт-парад у Віцебску», які праходзіў у анлайн-фармаце з удзелам 26 краін, Галіна Мялько правяла майстар-клас па вырабе лялькі-славянкі. Яшчэ майстрыха стварыла шэсць лялек, якія сімвалізуюць шэсць рэгіёнаў Беларусі. За свае работы яна ўзнагароджана дыпломам ІІ ступені ў намінацыі «Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва і рамяство». Адзначалася, што лялькі нясуць добрую энергетыку. Для кожнага аўтара гэта важна.
— Цяпер, у тым ліку з-за пандэміі, чалавек вельмі многае пераглядае ў сваім жыцці.Задумваецца, для чаго жыве. Напрыклад, мне прызначана несці дабро праз сферу культуры, дзе працую. А ў творчасці няма абмежаванняў, там можна рэалізаваць сябе, знайсці натхненне, — кажа суразмоўца.
Яшчэ ў яе планах — паспрабаваць сябе ў выцінанцы. І першы вопыт ужо ёсць. Летась яна стварыла калекцыю паштовак «Велікодны падарунак», за якую атрымала першую прэмію на абласным конкурсе. «Рада старацца, — кажа на заканчэнне гутаркі воранаўская рукадзельніца, — асабліва калі мае работы падабаюцца. Я навучылася цаніць жыццё, быць удзячнай кожнаму дню, бачыць дабро, і гэта мне хочацца ўвасобіць у сваіх работах. Каб чалавек парадаваўся і ўсміхнуўся. Вось такія ў мяне адносіны з творчасцю».
Маргарыта УШКЕВІЧ.